Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010

Τριώδιον...


Τριώδιο λέγεται το λειτουργικό βιβλίο που περιέχει υμνολογικό υλικό κυρίως του Εσπερινού και του Όρθρου και χρησιμοποιείται μαζί με το Μηναίο και την Παρακλητική στις Ιερές Ακολουθίες της περιόδου από Κυριακής του Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι το Μεγάλο Σάββατο.
Ονομάζεται Τριώδιο, γιατί στις ιερές ακολουθίες του όρθρου, όχι των Κυριακών αλλά των άλλων ημερών της εβδομάδας, οι Kανόνες αντί να έχουν εννέα ωδές, όπως είναι η γνωστή και συνήθης μορφή τους, έχουν τρεις ωδές (=Τριώδιον), οι οποίες είναι σταθερά στην Η΄ και την Θ΄ ωδή και διαδοχικά μία από τις πέντε πρώτες. Η περίοδος του Τριωδίου έχει σκοπό να μας προετοιμάσει με νηστεία, προσευχή και μετάνοια, για να υποδεχθούμε τα Άγια Πάθη του Κυρίου μας και την ένδοξη Ανάστασή Του. Το Πάσχα αποτελεί το διαρκές πέρασμα μας, την είσοδο μας στην «καινή ζωή της Βασιλείας». Για να βιωθεί με περισσότερη εσωτερικότητα η «εορτή των εορτών», είναι απαραίτητη η κατάλληλη εσωτερική προετοιμασία. Αυτή την διασφαλίζει η ευλογημένη περίοδος του Τριωδίου.
Η κατανυκτική περίοδος του Τριωδίου, που μέσα στους κόλπους της περιλαμβάνει τη Μεγάλη Σαρακοστή, αποτελεί για όλους τους πιστούς μοναδική ευκαιρία και δυνατότητα για πορεία μετανοίας. Την πνευματική πορεία μας την χαρακτηρίζει η μετάνοια που πρέπει να είναι συνεχής. Βέβαια, στην περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής χρειάζεται να είναι πιο έντονη μια και αυτή μας οδηγεί στον εορτασμό του Σταυρο-Αναστάσιμου Πάσχα. Να καθαρίσουμε δηλαδή την ύπαρξη μας από κάθε «μολυσμόν σαρκός και πνεύματος» και να δεχθούμε τον Χριστό στην ζωή μας.
Η περίοδος του Τριωδίου καλύπτει:
α. Τις τρεις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή (22 ημέρες).
β. Τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή (40 ημέρες, από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι την Παρασκευή πριν από το Σάββατο του Λαζάρου).
γ. Τις δυο ήμερες Σάββατο του Λαζάρου και Κυριακή των Βαΐων (συνδετικές ήμερες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής με τη Μεγ. Εβδομάδα).
δ. Τη Μεγάλη Εβδομάδα (6 ημέρες).

Παρασκευή 22 Ιανουαρίου 2010

Ο πόνος...


"Ο πόνος μοιάζει με άγραφο χαρτί. Αδυνατεί να θυμηθεί πότε άρχισε να υπάρχει, ή αν υπήρξε μέρα που να μην υπήρχε. Δεν έχει ορίζοντα άλλο απ’ τον εαυτό του. Τα βασίλειά του τ’ απέραντα εσωκλείουν το παρελθόν του, το φωτισμένο ν’ αντιλαμβάνεται νέες περιόδους πόνου".


Έμιλυ Ντίκινσον

Πνευματική Χαρά και Θλίψη...


Όταν βλέπεις τις αμαρτίες σου, όταν κάνεις το θέλημα του άλλου και διατηρείς την κοινωνία και την ενότητα μαζί του, τότε η καρδιά σου αναπαύεται και νιώθεις ελευθερία, ανακούφιση, χαρά, εσωτερικό γλέντι. Μένεις ήρεμος, γαλήνιος.
Πας να κοιμηθείς, κοιμάσαι ελεύθερος. Πας να προσευχηθείς, το μυαλό σου πάει κατ' ευθείαν στο Θεό. Πας να μελετήσεις, τα μάτια σου βγάζουν δάκρυα.
Φιλονικία είναι η άρνηση. Το όχι. Αλλά δεν υπάρχει όχι. Σου λένε ότι πετάει ο γάιδαρος; Τελείωσε η υπόθεση. Για να είμαι θλιμμένος σημαίνει ότι υπάρχει μέσα μου μία πονηρή επενέργεια και γίνεται μια συμπίεση (θλίψη=πίεση). Το πιθανότερο είναι ότι κάποιο θέλημα μέσα μου ή κάποια επιθυμία μου συγκρούεται με αυτό το οποίο υφίσταμαι. Οι πνευματικοί εξετάζουν πάντοτε τις θλίψεις, τους πόνους, τις αποτυχίες ενός ανθρώπου, διότι αυτές, ως επί το πλείστον, έχουν μεγαλύτερη σημασία και από τις αμαρτίες. Ενεργούν περισσότερο από ό,τι θα μπορούσε να ενεργήσει μια αμαρτία στη ζωή μας.
Η θλίψη λοιπόν έχει μεγάλη σημασία επειδή είναι η μεγαλύτερη παρουσία του εγώ και ένα από τα σπουδαιότερα διαβρωτικά στοιχεία της επικοινωνίας μας με τους ανθρώπους. Έχω ποικίλες δυσκολίες. Δεν έχω μυαλό να καταλάβω τα πνευματικά θέματα και στενοχωριέμαι. Θέλω να εργασθώ, δεν έχω δεξιοτεχνία. Θέλω να βοηθήσω, δενμπορώ, δεν τα καταφέρνω. Θέλω να είμαι υγιής, είμαι άρρωστος και δεν μπορώ ούτε να νηστέψω. Θέλω να είμαι χαρούμενος, η καρδιά μου είναι καταθλιπτική. Τίποτε από όλα αυτά δεν έχει σημασία όταν τα αντιμετωπίζω μόνος μου. Μόλις διοχετεύσω τις δυσκολίες μου στον Θεό, στον γέροντά μου, στους ανθρώπους, όλα αυτά παύουν να έχουν σημασία. Ακόμη και ο θάνατός μου γίνεται Ανάσταση και η σκιά γίνεται σκιά του Ιησού Χριστού.

γέρ. Αιμιλιανός

Πέμπτη 21 Ιανουαρίου 2010

Τάδε έφη π. Ιωήλ...


Είπε ο π. Ιωήλ:

1
Χωρίς σταυρό, κανείς δεν πάει στον παράδεισο. Όμως, το σταυρό μας πρέπει να τον σηκώνουμε και όχι να τον σέρνουμε! Για να σηκώσεις το σταυρό σου, πρέπει να δεις το θέμα που σε απασχολεί, πνευματικά σωστά. Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα τραπέζι. Αν το πιάσεις από τη μια άκρη, πολύ δύσκολα θα μπορέσεις να το σηκώσεις με πολύ κόπο και για λίγο έστω και αν διαθέτεις καταπληκτική μυϊκή δύναμη. Αν όμως το πιάσεις με τα δυο σου χέρια, και μάλιστα από τη μέση, και εύκολα θα το σηκώσεις και εύκολα θα το μεταφέρεις εκεί που θέλεις. Ας φροντίζουμε λοιπόν να σηκώνουμε το σταυρό μας πνευματικά σωστά. Τότε ο σταυρός είναι «ελαφρός και χρηστός».

2
Να έχετε διαφάνεια. Να είστε ειλικρινείς. Πέρα για πέρα. Το ναι να είναι ναι. Και το όχι, όχι. Μη ξεχνάτε ποτέ τούτο: Ό,τι έχετε στην καρδιά, δεν υποχρεούστε να το έχετε και στα χείλη. Μα, ό,τι έχετε στα χείλη, είναι απαραίτητο να το έχετε και στην καρδιά.

3
Να αρκείστε σ’ αυτά που σας λέγουν. Μη προσπαθείτε, να αποσπάσετε με πλάγιους τρόπους από τον άλλο κάτι που δε θέλει να σας το πει από μόνος του.

4
Ευτυχής είναι εκείνος που βάζει τον εαυτό του κάτω από άλλον, εκείνος που κάνει υπακοή.

5
Δεν υπάρχει μεγάλη και μικρή αμαρτία. Μικρή ή μεγάλη, η αμαρτία είναι πάντοτε αμαρτία. Οι πολλές μικρές αμαρτίες μας κάνουνμεγαλύτερο κακό από ό,τι μια μεγάλη, γιατί οι μικρές περνούν απαρατήρητες και έτσι δεν φροντίζουμε να τις διορθώσουμε. Η μεγάλη αμαρτία «ενώπιον μου εστί δια παντός». Όπως π.χ. ο κισσός σε ένα δέντρο! Εύκολα φαίνεται. Και φωνάζει, ότι πρέπει να τον κόψουμε, αν δε θέλουμε να ξεραθεί το δέντρο. Ενώ τα μικρά παρασιτικά χορταράκια στον κορμό του, τα καταφρονούμε.

6
Μη βάζετε τη μύτη σας παντού. Ωφέλεια θα έχετε, αν τη μύτη σας τη βάλετε στις μυρωδιές των άλλων, και στις δικές σας βρωμιές.

7
Ο Χριστιανός δεν είναι καρπαζοεισπράκτορας. Όταν σας αδικούν, έχετε δικαίωμα να ζητάτε δικαιοσύνη. Μα είτε την βρίσκετε, είτε όχι, οφείλετε να έχετε αγάπη και να συγχωρείτε. Γιατί το τέλειο είναι η αγάπη. Ο Κύριος μια φορά ζήτησε αδικούμενος δικαιοσύνη για να την αγιάσει. «Ει κακώς ελάλησα, μαρτύρησον περί του κακού ει δε καλώς, τι με δέρεις»;

10
Τον αδελφό σου, θα τον βοηθήσει και θα τον φωτίσει μόνο το παράδειγμά σου, δηλαδή η συνέπειά σου μεταξύ λόγων και έργων σου.

11
Να μην υπερηφανεύεστε, όταν σας επαινούν. Και να μην πικραίνεστε, όταν σας κατηγορούν. Να σας ενδιαφέρει μόνο, τι γνώμη έχει ο Θεός, ο ετάζων καρδίας και νεφρούς. Οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν την αλήθεια.

14
Μια ημέρα, περπατώντας στο δρόμο, άκουσε ένα νεαρό, να μιλάει με πολύ άσχημα λόγια σε έναν άλλο. Στάθηκε και τον ρώτησε: -Γιατί, παιδί μου, τον πληγώνεις με τέτοια λόγια; Απάντησε ο νεαρός: -Στα αστεία του τα λέω, παπούλη! Τον κύτταξε αυστηρά και είπε: -Δεν έχεις δίκιο, καλό μου παιδί! Και να το ξέρεις, δεν υπάρχει αστείο, που να μην εκφράζει κάτι, για εκείνον που το λέει.

16
Μία κυρία από τον στενό κύκλο του, επήγε μια ημέρα να τον βρει φορτωμένη παράπονα για μια «φίλη» της. Ο π. Ιωήλ την άφησε να του τα πει όλα. Την άκουσε με υπομονή και κατανόηση. Και όταν πια εκείνη τελείωσε, της είπε: -Βρε παιδάκι μου, ο Θεός δε θα σε ρωτήσει, ούτε τι σου έκανε η ψυχή αυτή, ούτε πόσο σε πίκρανε. Θα σε ρωτήσει μόνο, τι έκαμες εσύ! Και η καλή κυρία, που μέχρι τότε μόνο έβραζε εις βάρος της φίλης της, κατάλαβε το λάθος της.

22
Κάποια χρονιά, την ημέρα της ονομαστικής του εορτής, 19 Οκτωβρίου, πήγε να τον χαιρετίσει μια φτωχή γριούλα. Του είπε: -Παππούλη μου, σου φιλώ το χεράκι σου το άγιο. Χρόνια σου πολλά. Σου έφερα αυτό το μικρό κουρελάκι. Βάλε το να σκουπίζεις τα άγια πόδια σου. Το ξέρω, ότι δεν είναι τίποτε, ότι είναι πολύ φτωχό, όσο φτωχή είμαι και εγώ. Δέξου το, να έχω την ευχή σου. Σηκώθηκε επάνω . Την έπιασε με τα δύο του χέρια από τους ώμους στοργικά και της είπε: -Αξία, ευλογημένη μου, δεν έχει το δώρο. Την αξία την έχει ο δωρητής, δηλαδή συ. Αξία παίρνει το δώρο, από τη διάθεση με την οποία το προσφέρουμε. Σε ευχαριστώ ολόψυχα. Μου έκαμες το μεγαλύτερο δώρο.

(από το ομώνυμο βιβλίο, έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως)

Η ζωή του Χριστού...


«Ολόκληρη η ζωή του Χριστού ήταν μια πράξη ταπεινώσεως, μια κάθοδος, μια κένωση από τη δόξα και τον πλούτο της θεότητος, στην ανθρώπινη πεζότητα, στον ανθρώπινο πόνο, στη συκοφαντία και τον κατατρεγμό. Όλη η ζωή, λοιπόν, του Κυρίου ήταν μια κάθοδος. Μόνο μια φορά δεν κατέβηκε ο Κύριος, όταν ήταν πάνω στο Σταυρό και Του έλεγαν: «Ει Υιός ει του Θεού, κατάβηθι από του Σταυρού» (Ματθ. κζ΄, 40). Και δεν κατέβηκε, διότι απλούστατα βρισκόταν στο τελευταίο σκαλοπάτι της ταπεινώσεως… δεν είχε που αλλού να κατέβει!...»

Σ' αγαπώ Χριστέ...


Μερικές φορές νιώθω ότι σβήνομαι στ’ αλήθεια...
Σ’ αγαπώ Χριστέ, το ξέρεις…
Σ’ αγαπώ, τα δυο μου μάτια το Σταυρό πάντα θα βλέπουν…
Σ’ αγαπώ, τα δυο μου χείλη ψιθυρίζουν Ιησούς…
κι η καρδιά μου φτερουγίζει…
Σ’ αγαπώ, τα δυο μου χέρια τ' Άγιο αίμα που σταλάζει απ’ το Σταυρό,
θε να μαζέψουν φυλακτό
για να το βάλλουν στην καρδιά…
και το αίμα μου να βράζει μεσ’ τις φλέβες
κι η καρδιά μου να χτυπάει δυνατά…

Μετεωρολογία ψυχής...


Σήμερα τα αισθήματα προβλέπονται ασταθή με νεφώσεις μελαγχολίας παροδικής λόγω ισχυρών πιέσεων του βαρομετρικού χαμηλού της Μοναξιάς.
Οι άνεμοι του Πάθους και της Νοσταλγίας θα πνέουν μέτριοι έως ισχυροί και η θάλασσα της Μνήμης θα είναι κυματώδης έως και τρικυμιώδης.
Δεν αποκλείεται να βρέξει κατά τόπους δάκρυα.

(από τον β΄ τόμο ,¨Τα ποιήματα¨ της Λένας Παππά, εκδ. Αρμός)

Η μακαρία αγάπη...


H αγάπη ως προς την ποιότητά της είναι ομοίωση με το Θεό, όσο βέβαια είναι αυτό δυνατό στους ανθρώπους. Ως προς την ενέργειά της είναι μέθη της ψυχής. Και ως προς τις ιδιότητές της είναι πηγή πίστεως, άβυσσος μακροθυμίας, θάλασσα ταπεινώσεως!

Άγιος Ιω. της Κλίμακος

Καινή Κτίση...


"Καινή Κτίση ονομάζεται η κατά Χριστόν ζωή μας, πρώτα για όσα έχουν ήδη συντελεστεί, για το ότι δηλαδή η ψυχή μας που είχε γεράσει λόγω της αμαρτίας, με το βάπτισμα ανανεώθηκε ολόκληρη σαν να δημιουργήθηκε πάλι από την αρχή. Δεύτερο, για όσα μέλλουν να γίνουν, δηλαδή για το ότι ο ουρανός, η γη και ολόκληρη η κτίση μαζί με τα σώματά μας θα τιμηθούν με το δώρο της αφθαρσίας".

Άγιος Ιω. Χρυσόστομος

Εξομολόγηση...

Κύριε, σαν σβήνει το φως της μέρας και φτάνει το βράδυ, δεν ξέρω πως να σου το πω.
Είναι κάποιες φορές που νιώθω μια θλίψη ανείπωτη να φωλιάζει στα βάθη της ψυχής μου, να τυλίγει με το πέπλο της τις κρυφές μου σκέψεις, να συντροφεύει τη μοναξιά μου, που σιωπηλή στην άδεια κάμαρά μου υφαίνει την αβεβαιότητα του αύριο...
Και τότε, συγχώρεσέ με Κύριε, απελπίζομαι. Βυθίζομαι στο χάος, στην απόγνωση. Δεν έχω κανένα να κουβεντιάσω, ν' ακούσει τους παλμούς της καρδιάς μου, να μαντέψει τους κρυφούς στεναγμούς μου, να σιγοντάρει στο τραγούδι της σιωπής...
Χιλιάκριβή μου ελπίδα, παρηγοριά μου χρυσή είσαι μονάχα Εσύ, και Σε ψάχνω και Σε γυρεύω, φωνάζω τ' όνομά Σου. Κι Εσύ μ' ακούς και έρχεσαι απ' τη στράτα του απείρου σαν πνοή τ' ανέμου χωρίς να Σε βλέπω, να γροικώ τα βήματά Σου, ν' αγγίζω τ' ακροδάχτυλά Σου. Το μαβί φόρεμά Σου.
Κι όμως! Ένα Θείο κάτι, ένα συναίσθημα παράξενο, πρωτόγνωρο με διακατέχει και συγκλονίζει ολόκληρη την ύπαρξή μου. Όλα ξαφνικά αλλάζουν. Παίρνουν άλλη μορφή. Το σήμερα δεν μοιάζει με το χτες. Στους μακρυνούς ορίζοντες γλυκοχαράζει. Τα γκρίζα σύννεφα της ψυχής διαλύονται, βάφονται ροδόλευκα. Ο πόνος καταλαγιάζει και δυο χέρια ζεστά, στοργικά, ζεσταίνουν τα δικά μου, μου δίνουν τα κλειδιά της ευτυχίας κι οδηγούν τα βήματά μου απ' τ' αδιέξοδο του φόβου, στο φωτεινό μονοπάτι της ελπίδος. Εκεί που δεν υπάρχουν κακίες, έχθρες και πάθη. Εκεί που το μίσος γίνεται μελωδία χρυσόφωνη της Αγάπης, εκεί που γαληνεύει ο νους και η μούσα με σκέψη καθάρια γράφει ύμνους και στίχους Ανάστασης σαν αυτόν που λέει:

Κύριε, δέξου απόψε την προσευχή μου
και της καρδιάς μου τους παλμούς,
άκου δυο λόγια απ' την ψυχή μου
και τους κρυφούς μου στεναγμούς!....

Η νύχτα...


"...Η νύχτα πέφτει. Ο ερχομός της κάθε νύχτας υπενθυμίζει, στο πνευματικό πεδίο, τη νίκη του σκότους. Ο Ευαγγελιστής Σου εκφράζει μ' έναν τρόπο γεμάτο ακρίβεια και πάθος, τη συνάφεια της νύχτας και του κακού: τη βραδιά του μυστικού Δείπνου, όταν αναφέρει την αναχώρηση του Ιούδα, παρατηρεί: "ην δε νυξ" (Ιωαν. ιγ’ 30). Η νύχτα αποτελεί για πολλούς ανθρώπους την ώρα του πειρασμού και της αμαρτίας. Τότε το σκοτάδι στην ψυχή τους γίνεται πιο πυκνό και πιο βαθύ απ' ό,τι είναι έξω. Κύριε, εμπιστεύομαι στην ευσπλαχνία Σου όλους εκείνους, κι όλες εκείνες, που αυτή τη νύχτα θα ζητήσουν και θα κάνουν κάτι που είναι κακό, αμαρτωλό ενώπιόν Σου.
Ο ερχομός όμως της νύχτας συμπίπτει και με το άναμμα των φώτων. Είναι η ώρα που ανάβουν οι λάμπες. Κι αυτά τα φώτα, που λάμπουν μέσα στην καρδιά του σκοταδιού, μου λένε πως η νύχτα δεν μπορεί να σκιάσει τη λάμψη Σου. Μέσα στη νύχτα που έρχεται, Σε λατρεύω. Φως ιλαρό, Φως ειρηνικό, εσένα που είπες «εγώ ειμί το φως του κόσμου» (Ιωαν. η’ 12).Το φυσικό σκοτάδι μπορεί ν’ αυξάνει. Τα ηθικά σκότη ενδέχεται να με πιέζουν. Το βάρος των μπορεί να μου φαίνεται καταθλιπτικό. Μα τι έχω να φοβηθώ, όταν κρατώ εσένα, όταν Σε κατέχω σαν φως μου, ένα φως εσωτερικό, που καμιά εξωτερική δύναμη δεν μπορεί να επηρεάσει; Επαναλαμβάνω τα λόγια του ψαλμωδού «εν τω φωτί Σου οψόμεθα φως» (Ψαλμ. 35, 10).
Είναι ώρα που οι μαθητές Σου προς Εμμαούς επέμειναν παρακαλώντας Σε να μείνεις μαζί τους: «μείνον μεθ’ ημών, ότι προς εσπέραν εστί και κέκλικεν η ημέρα» (Λουκ. κδ’ 29). Κι όχι μόνο έμεινες μαζί τους, αλλά μπήκες στο σπίτι για να μετάσχεις στο δείπνο τους και για να ανοίξεις τα μάτια τους, ώστε ν’ αντιληφθούν την Παρουσία Σου. Στο κλείσιμο τούτης της ημέρας σου απευθύνω κι εγώ μια παρόμοια ικεσία: μείνε μαζί μου αυτό το βράδυ, τούτη τη νύχτα. Κάνε κάτι περισσότερο από το να μείνεις απλώς μαζί μου. Ας είναι προνομιακές οι τελευταίες αυτές ώρες της ημέρας, ας Σε νιώθω μέσα μου! Ας με διευκολύνουν οι ώρες τούτες σε μια προσωπική, άμεση επαφή μαζί Σου, που χρειάζομαι τόσο πολύ! Ας μου φέρουν ένα από εκείνα τα βαθειά και μυστικά λόγια Σου, που πέφτουν από τα χείλη Σου στην καρδιά μου και με κάνουν να ζω!
Η νύχτα είναι η ώρα του ύπνου. Όπως ο ψαλμωδός θα υποταχτώ σ’ αυτή την ανάγκη της ανθρώπινης φύσεως: «εν ειρήνη επί το αυτό κοιμηθήσομαι και υπνώσω» (Ψαλμ. 4, 9). Πηγαίνω να κοιμηθώ. Όμως σ’ ακούω να ζητάς από τους μαθητές Σου να αγρυπνούν. Είπες στον Πέτρο: «Σίμων, καθεύδεις; Ουκ ίσχυσας μίαν ώρα γρηγορήσαι;» (Μάρκ. ιδ’ 37). Είπες ακόμη στους δικούς Σου «γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ινά μη εισέλθετε εις πειρασμόν. Το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενής» (Μάρκ. ιδ’ 38). Είναι αλήθεια ότι όλες μας οι νύχτες δεν είναι νύχτα της Γεθσημανή. Τουλάχιστον όμως δεν θα έπρεπε να Σου δώσω μια ώρα για μια νυχτερινή προσωπική επαφή; Η βραδινή προσευχή φαίνεται να έχει μια ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα. Δεν λησμονώ το συμπέρασμα- επιταγή που μας είπες στο τέλος μιας παραβολικής διηγήσεως για την προσευχή- παράκληση που γίνεται τα μεσάνυχτα: «αιτείτε και δοθήσεται υμίν, ζητείτε και ευρήσετε, κρούετε και ανοιγήσεται υμίν» (Λουκ. ια’ 9). Κύριε, δος μου την επιθυμία και τη δύναμη να Σε ζητώ- τουλάχιστον μερικές φορές αν όχι πάντα- στις ώρες της νύχτας, αφαιρώντας λίγο χρόνο από τον ύπνο μου, όσο Εσύ νομίζεις. Εγέμισες τις νύχτες με τις προσευχές Σου! Ας είναι η νυχτερινή μου προσευχή μια συμμετοχή στις μυστικές νυχτερινές σου προσευχές, και προπαντός σ’ εκείνες που έκανες στον κήπο της Γεθσημανή, την παραμονή του θανάτου Σου!…
… Ακόμη και στον ύπνο μου δε θα ‘θελα να χωριστώ από Σένα. Προτού με πάρει ο ύπνος ψιθυρίζω μυστικά τη μεγάλη φωνή που άφησες τη στιγμή του θανάτου Σου πάνω στο σταυρό: «Πάτερ, εις χείρας Σου παρατίθεμαι το πνεύμα μου» (Λουκ. κγ’ 46). Εδώ η προσευχή μου γίνεται ένα με τη δική Σου. Εναποθέτεις- τολμώ να εναποθέσω κι εγώ- στα χέρια του Πατέρα μαζί με τη δική Σου και τη δική μου ψυχή…
… Ίσως αυτή η νύχτα να ζητηθεί η ψυχή μου. Μα Σου την παρέδωσα πριν κοιμηθώ. Το σώμα μου κοιμάται, αλλ’ η ψυχή μου αγρυπνεί εν σοι. Όπως λέει η Σουλαμίτις «εγώ καθεύδω και η καρδία μου αγρυπνεί» (¶σμα Ασμάτων 5, 2). Εάν αποκοιμηθώ έχοντας ενώσει την ψυχή μου με τη δική Σου, έχοντας εναποθέσει τα πάντα σε Σένα, δεν θα φοβηθώ όταν ακουσθεί η κραυγή εν τω μέσω της νυκτός: «ιδού ο νυμφίος έρχεται, εξέρχεσθε εις απάντησιν αυτού» (Ματθ. κε’ 6). Θα σηκωθώ όλο χαρά και θα Σου πω: αγαπημένε μου Κύριε, πως Σε περίμενα!..."

(από το βιβλίο «Παρουσία του Χριστού» του Λεβ Ζιλέ)

Ιησού...


"Ιησού! λένε τα χείλη μου και τα μάτια γεμίζουν δάκρυα, η καρδιά ηδύνεται, η ψυχή κατανύσσεται.
Μόνο το όνομα Ιησούς απόψε μου γλύκανε την βραδυά. Τα χείλη χόρτασαν που το είπαν τόσες φορές.
Τα αυτιά ξεκουράστηκαν. Το πνεύμα ηυφράνθει που Τον σκέφτηκε. Τα μάτια έλαμψαν μέσα από τα υγρά
που έρρευσαν τόσο αβίαστα.
Ιησού, Ιησού, Ιησού...
Το γλυκύτατον τέκνο του Ουρανίου Πατρός.
Ιησού, Ιησού, Ιησού.
Η γλυκυτάτη μου προστασία.
Ιησού, Ιησού, Ιησού...
Με το όνομά Σου ας σταματήσουν τα χείλη μου να μιλούν, τα αυτιά μου να ακούνε, ο νους μου να σκέπτεται,
τα μάτια μου να βλέπουν....!
Αμήν!!!! "

(από το βιβλίο "Ξεσπάσματα της καρδιάς μου", Μητροπολίτου Χαλκίδος Νικολάου Σελέντη)

Για τον καιρό του εσωτερικού σκοταδιού...


"Ο καιρός αλλάζει και γίνεται από συννεφιασμένος αίθριος ή από ξηρός βροχερός. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Πρέπει να 'ναι κανείς έτοιμος να δει τον ήλιο να σκεπάζεται από σύννεφα μερικές φορές. Και οι άγιοι έχουν τις σκοτεινές τους στιγμές, τις σκοτεινές μέρες και εβδομάδες. Λένε οι ίδιοι, ότι τότε τους έχει αφήσει ο Θεός για να μπορέσουν να καταλάβουν και να εκτιμήσουν σωστά τον εαυτό τους, βλέποντας πόσο οικτροί και άθλιοι είναι, όταν στηρίζονται στις δικές τους δυνάμεις και δεν ενισχύονται από τον Κύριο. Οι σκοτεινές αυτές καταστάσεις που φαίνεται να μην έχουν κανένα νόημα, που φαίνονται γελοίες και άκαρπες, ενώ μας πολιορκούν συγχρόνως αμφιβολίες και πειρασμοί, είναι αναπόφευκτες. Είναι όμως δυνατό να καταλήξουν και σε θετικά αποτελέσματα.
Ένα ωραίο παράδειγμα για την κατανίκηση αυτών των σκοτεινών ημερών μας δίνει η οσία Μαρία η Αιγυπτία. Επί 48 ολόκληρα χρόνια ζούσε στην έρημο πέρα από τον Ιορδάνη. Εκεί πολύ συχνά την περικύκλωναν ορμητικοί οι πειρασμοί και οι αναμνήσεις της περασμένης αμαρτωλής ζωής της στην Αλεξάνδρεια. Την τραβούσασν δελεαστικά στα ίδια μονοπάτια σπρωχνοντάς την να εγκαταλείψει τη διαμονή της στην έρημο που ελεύθερα είχε διαλέξει. Όμως αυτή δεν άφηνε τον εαυτό της να νικηθεί και να υποχωρήσει. Έπεφτε κάτω στη γη. Παρακαλούσε από τα βάθη της καρδιάς της τον Κύριο να σπεύσει να τη βοηθήσει. Και δε σηκωνόταν προτού ταπεινωθεί η καρδιά της και ειρηνεύσει. Τα πρώτα χρόνια ήταν δύσκολα. Έπρεπε να μένει επανειλημμένα και για πολλά μερόνυχτα πεσμένη καταγής. Και χρειάστηκε να περάσουν 17 χρόνια με τέτοιο σκληρό αγώνα. Ύστερα όμως απ' αυτό τον αγώνα ήρθε ο καιρός της γαλήνης και της ανάπαυσης.
Μείνε λοιπόν και συ ήρεμος και γαλήνιος τις μέρες αυτές. Μην αφήνεις τον εαυτό σου να δελεαστεί από τις χίλιες δυο γοητευτικές ευκαιρίες και τους πειρασμούς της κοσμικής ζωής, γιατί τότε είναι πιο εύκολο να νικηθεί. Μην επιτρέπεις στον εαυτό σου να ονειροπολεί, αλλά επίβαλέ του να βρίσκεται πάντα σε εγρήγορση και νηφαλιότητα. Μην παραπονιέσαι και μην προσπαθείς να βρεις καμιά άλλη παρηγοριά παρά φωνάζοντας: "Ο Θεός, εις την βοήθειάν μου πρόσχες. Κύριε, εις το βοηθήσαι μοι σπεύσον" (Ψαλμ. ξθ΄2) και "προσελογίσθην μετά των καταβαινόντων εις λάκκον, εγενήθην ωσεί άνθρωπος αβοήθητος, εν νεκροίς ελεύθερος" (Ψαλμ. πζ΄5)
Πραγματική βοήθεια δεν μπορείς από πουθενά αλλού να περιμένεις. Και έχε υπόψη σου τούτο: την περίοδο αυτή δοκιμάζεται η υπομονή σου και η σταθερότητά σου. Αν σταθείς σταθερός και υπομείνεις τη δοκιμασί, ευχαρίστησε με όλη σου τη καρδιά το Θεό, που σου έδωσε τις αναγκαίες γι' αυτό δυνάμεις. Αν όμως δεν μπορέσεις να αντέξεις και πέσεις, χωρίς φυσικά καθόλου να το επιθυμείς, σήκω γρήγορα και χωρίς να χάσεις στιγμή παρακάλεσε τον Κύριο ολόψυχα να φανεί σπλαχνικός και ίλεος. Και σκέψου: έπαθα ό,τι μου άξιζε. Γιατί το ίδιο το σφάλμα σου είναι και η ποινή σου. Είχες πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη στον εαυτό σου. Τώρα είδες τι είσαι και τι άξιζες. Απόκτησες μια σχετική εμπειρία πια. Μη λησμονήσεις να ευχαριστήσεις ταπεινά τον Κύριο."

(Ο δρόμος των ασκητών, Τίτο Κολλιάντερ, σελ.121-123)

Πώς θ' ανέβω ψηλά...


...Όποιος δεν εμπιστεύεται στον εαυτό του, αναρωτιέται με ευγνωμοσύνη και έκπληξη πως δεν έπεσε βαθύτερα. Ευλογεί το Θεό γιατί τον βοήθησε έγκαιρα, γιατί θα είχε πέσει ακόμα πιο χαμηλά. Σηκώνεται επάνω χωρίς να χάσει στιγμή και αρχίζει να προσεύχεται με ένα θερμότατο "Ευλογητός ει Κύριε!".
Ένα παραχαϊδεμένο παιδί, όταν πέσει, μένει πεσμένο και θρηνολογεί. Αναζητάει συμπάθεια και χάδια, για να παρηγορηθεί. Μην κάνεις το ίδιο, έστω κι αν πονάς πολύ. Σήκω αμέσως και συνέχισε τον αγώνα. Όποιος αγωνίζεται, είναι φυσικό να πληγωθεί. Μόνο οι άγγελοι δεν πέφτουν. Συγχρόνως όμως παρακάλεσε τον Κύριο να σε συγχωρέσει και προσπάθησε να είσαι προσεκτικότερος.
Μην ακολουθείς το παράδειγμα του Αδάμ, που έριχνε το βάρος της ενοχή στην Εύα. Μη δικαιολογείς τον εαυτό σου θεωρώντας ένοχη την γυναίκα, τον διάβολο ή οποιαδήποτε άλλη εξωτερική περίσταση. Η αιτία για την πτώση σου βρίσκεται μέσα σου. Τη στιγμή που εξαιτίας σου απομακρύνεται ο Κύριος της καρδιάς σου, επιτρέπεις στους κλέφτες και τους ληστές να μπουν μέσα της και να προκαλέσουν φοβερές καταστροφές. Παρακάλεσε το Θεό να μη ξαναγίνει αυτό από τώρα και στο εξής.
Τι κάνετε εδώ στο μοναστήρι; Ρώτησαν κάποτε ένα μοναχό. Και αυτός αποκρίθηκε: πέφτουμε και σηκωνόμαστε, και πάλι πέφτουμε και πάλι σηκωνόμαστε και ξαναπέφτουμε και ξανασηκωνόμαστε. Γιατί δεν περνούν πολλά λεπτά της ζωής σου χωρίς να πέσεις τουλάχιστον μία φορά. Παρακάλεσε τον Κύριο να δείξει το έλεος και την ευσπλαχνία Του σε όλους μας. Ζήτησε συγχώρηση και χάρη, όπως ζητάει ένας θανατοποινήτης, και να έχεις πάντα υπόψη σου πως "χάριτι εσμέν σεσωσμένοι" (Εφεσ. β΄ 5). Δεν μπορείς να 'χεις καμιά απαίτηση για απελευθέρωση και χάρη. Σκέψου πως μοιάζεις μ' ένα σκλάβο δραπέτη που είναι πεσμένος μπροστά στον αφέντη του και ζητάει το έλεός του. Τέτοια πρέπει να είναι η προσευχή σου, αν θέλεις να ακολουθήσεις τον άγιο Ισαάκ το Σύρο και να ξεφορτώσεις την καρδιά σου από το βάρος της αμαρτίας, για να βρεις έτσι τη σκάλα που θα σε βοηθήσει να ανεβείς ψηλά...

("Ο δρόμος των ασκητών", Τίτο Κολλιάντερ, σελ. 82-83)

ο Ναός...


Τι χρειάζεται κάθε μέρα και ώρα στον αμαρτωλό και ακάθαρτο άνθρωπο;
Έλεος, κάθαρσις και αγιασμός.
Πού ιδιαιτέρως προσφέρονται αυτά τα ουράνια δώρα;
Στην Εκκλησία.
Πότε;
Κατά την τέλεση των ιερών ακολουθιών και των μυστηρίων.
Είναι βέβαια δυνατόν να δίδονται σε κάθε τόπο και χρόνο, αλλά πουθενά τόσο πλούσια όσο στον ναό. Για τον λόγο αυτό ο ναός για τον χριστιανό είναι ό,τι πιο πολύτιμο, οίκος Θεού, «πηγή ύδατος ζώντος», τόπος παροχής του θείου ελέους και των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος.

Άγιος Ιω. Κροστάνδης

Ψυχροί και αδιάφοροι...


Στον ορατό κόσμο, στη φύση, βλέπουμε όλη τη σοφία, την αγάπη και την παντοδυναμία του Θεού. Αυτά τα βλέπουμε και μέσα στον χώρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Και ακόμη, την απεριόριστη ευσπλαχνία του Θεού για τον αμαρτωλό άνθρωπο, που εκδηλώθηκε με την ενανθρώπιση, τα πάθη και την ανάσταση του μονογενούς Υιού Του, καθώς και με την παράδοση των ζωοποιών Μυστηρίων Του. Όποιος θέλει μπορεί να σωθεί μέσω των Μυστηρίων. Γιατί χωρίς αυτά δεν υπάρχει σωτηρία.
Προς αυτήν όμως την Εκκλησία που σώζει, οι χριστιανοί έγιναν ψυχροί και αδιάφοροι, σαν να μην είναι βαπτισμένα μέλη της.
Τι παράξενο και ζοφερό φαινόμενο είναι αυτό;

Άγιος Ιω. Κροστάνδης

Άνθρωπος της εκκλησίας...


Τι θα πει να είσαι άνθρωπος της Εκκλησίας;
Να τι θα πει, με απλά λόγια: Βλέπεις ένα φτωχό που ζητά ελεημοσύνη; Αναγνώρισε σ’ αυτόν τον αδελφό σου, και ελέησέ τον με την πεποίθηση ότι στο πρόσωπό του βλέπεις τον ίδιο τον Χριστό. Σε επισκέπτεται ένας άνθρωπος, γνωστός ή και άγνωστος; Δέξου τον πάλι όπως θα δεχόσουν τον Κύριο, αν σου χτυπούσε την πόρτα. Αγκάλιασέ τον με την αγάπη σου, φιλοξένησέ τον με χαρά και συζήτησε μαζί του πνευματικά θέματα.

Άγιος Ιω. Κροστάνδης

Ταπείνωση και έργα...


Είναι γνωστή η παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Ο Φαρισαίος ήταν ακριβής τηρητής του νόμου. Νήστευε, προσεύχονταν, έκανε ελεημοσύνες. Αντίθετα, ο Τελώνης ήταν περιφρονητής του θείου νόμου, "έπινε το αίμα τού φτωχού λαού". Αυτοί οι δύο ήταν τα δύο άκρα της εποχής εκείνης. Και πήγαν στο Ιερό για προσευχή. Και ο Θεός δέχτηκε ως εύοσμο θυμίαμα την προσευχή του Τελώνη! Ο άδικος Τελώνης νίκησε το δίκαιο Φαρισαίο.
Τα καλά έργα έφεραν στο Φαρισαίο υπερηφάνεια "μυίαι θανατούσαι σαπριούσι ελαίου ηδύσματος". Όταν ψοφήσουν οι μύγες στο μυρωμένο λάδι, βρωμίζουν όλο το λάδι. Η υπερηφάνεια αχρήστεψε όλα τα καλά έργα του Φαρισαίου. "Όταν απουσιάζει το φως, όλα είναι σκοτεινά. Και όταν απουσιάζει η ταπείνωση, όλα τα κατορθώματα μας είναι άχρηστα".
Αντίστροφα, τα αμαρτωλά έργα έφεραν στον Τελώνη συντριβή, ταπείνωση. Και αυτή η ταπείνωση ήταν τόσο ισχυρό καλλυντικό, ώστε μετέτρεψε σε ευωδία τη δυσωδία των ακαθάρτων έργων του. "Καλλίτερα ένας νέος φτωχός και συνετός από βασιλιά ασύνετο και άφρονα", λέει η Γραφή. Στην περίπτωση μας ο φτωχός και συνετός νέος είναι ο Τελώνης, ενώ ο ασύνετος βασιλιάς είναι ο Φαρισαίος. Ήτοι, καλλίτερα αρέσει στο Θεό ένας αμαρτωλός με ταπείνωση και συντριβή, παρά ένας ενάρετος με εγωισμό. Με άλλα λόγια: ο Θεός δε θέλει αμαρτίες με ταπείνωση. Θέλει έργα με ταπείνωση. Θέλει τα έργα του Φαρισαίου και την ταπείνωση του Τελώνη. "Του Φαρισαίου τας αρετάς σπεύσωμεν μιμείσθαι και ζηλούν την του Τελώνου ταπείνωσιν" (Τριώδιον, Κυριακή του Τελώνου, ωδή ε).

Ταπείνωση: Ο θησαυρός των αγαθών.

α. "Εταπεινώθην και έσωσέν με" (Ψαλμ. 114, 6). Ο Μέγας Αντώνιος είδε εν όράματι την οδό που οδηγεί στη βασιλεία του Θεού. Την είδε γεμάτη από παγίδες και... συγκλονίστηκε! Γιατί άραγε; Είδε παγίδες εκεί που δεν περίμενε να δει. Εκεί όπου αυτός ο μεγάλος έμπειρος των παγίδων του διαβόλου, ούτε καν τις υποψιαζόταν! Κύριος γνωρίζει, τι είδε!!! Και τρομαγμένος λέει στο Θεό: "αν ο δρόμος αυτός κρύβει τέτοιες παγίδες, ποιος θα τις ξεπεράσει;" Και η απάντηση τού Θεού ήταν "Η ταπείνωση!" (Γεροντικό).
Ο Κύριος "τους ταπεινούς τω πνεύματι σώσει" (Ψαλμ. 33). Θα σώσει τον ταπεινό στο πνεύμα, αυτόν που δεν θεωρεί τον εαυτό του σοφό, αλλά φτωχό. Και γι' αυτό δεν ακολουθεί τον λογισμό του, όσο καλός και αν του φαίνεται. "Ο ταπεινόνους", λέει ο όσιος Ιωάννης, "και όταν ακόμα όλα τα σκέπτεται και τα πράττει κατά Θεό και τότε ακόμα δεν δίνει εμπιστοσύνη στον εαυτό του". Και τη συμβουλή που θα πάρει ευθύς την εφαρμόζει, γιατί είναι φτωχός "τω πνεύματι". Είπεν ο Αβάς Ησαΐας: "η απλότης του χαρακτήρος και το να μη θεωρεί κανείς τον εαυτό του σπουδαίο αγιάζουν την καρδιά του ανθρώπου και τον καθιστούν απρόσβλητον από τον διάβολον". Και οδηγείται ολοταχώς προς τη βασιλεία του Θεού!
Στενή η οδός πού οδηγεί στη βασιλεία του Θεού. Και η πύλη του Παραδείσου είναι και στενή αλλά και χαμηλή. Και για να την περάσειςπρέπει να "ξεφουσκώσεις", από τον εγωισμό και να ταπεινωθείς. "Χωρίς ταπείνωση κανείς δεν πρόκειται να εισέλθει στον ουράνιο νυμφώνα".
β. "Επί τίνα επιβλέψω;" Ο Θεός φαίνεται να μονολογεί και να λέει: «και επί τίνα επιβλέψω, αλλ’ επί τον ταπεινόν και ησύχιον και τρέμοντα τους λόγους μου» (Ήσ. 66,2). Ποιόν άνθρωπο πάνω στη γη να συμπαθήσω; Ποιόν άλλον, παρά τον ταπεινό, τον ήσυχο και τον τρέμοντα τους λόγους μου. Πρώτα βάζει τον ταπεινό. «Ιδού λοιπόν, τι ο άνθρωπος δύναται να προσφέρει εις τον Θεόν εις ανάπαυσιν και κατοικίαν. Την συντετριμμένην και τεταπεινωμένην καρδίαν του. Ούτε οι μεγαλοπρεπείς ναοί, ούτε άλλο τι εις την άψυχον δημιουργίαν, ούτε τα αφιερώματα, τα εις τους ναούς προσφερόμενα, αρέσκουν εις τον Κύριον του ουρανού και της γης όσον η καρδία η ταπεινή και η μετά φόβου επιμελουμένη την τήρησιν των εντολών του. Χριστιανέ! Αυτόν τον Οποίον δεν χωρεί ο κόσμος ολόκληρος, δύναται να χωρέσει η πτωχή σου καρδία. Και να εύρη ο αυτάρκης και πάμπλουτος Θεός ανάπαυσιν εις την γυμνήν καρδίαν σου.» (Τρεμπέλα, Υπόμνημα εις τον Ησαία)
Με άλλα λόγια, ο Ίδιος ο Θεός μας λέει ότι η συμπάθεια Του είναι ο ταπεινός! Απ’ αυτόν μαγεύεται και σαγηνεύεται. Και γι’ αυτό σ’ αυτόν δίδει τη χάρη Του. "Ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν". Το έδειξε άλλωστε εμπράκτως με την παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου.
γ. Ταπείνωση: Μητέρα χαρισμάτων. Εφόσον η ταπείνωση σαγηνεύει τον Θεό, είναι λογικό να εμφανίζεται ο Θεός σε ταπεινές ψυχές. "Απλότητι δε και ταπεινώσει ο Θεός εμφανίζεται και ου κόποις" (Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός).
"Η γάρ σωματική γύμνασις προς ολίγον εστίν ωφέλιμος" (Α' Τιμ. 4, 8). Πολλοί ασκητές προκειμένου να αποκτήσουν πλούτο χαρισμάτων, αγάπη, θαυματουργικό και προορατικό χάρισμα, λιώνουν τη σάρκα τους στην άσκηση. Αδίκως βασανίζονται διότι λησμόνησαν οι ταλαίπωροι, λέει ο όσιος Ιωάννης, ότι κυρίως η ταπείνωση είναι η μητέρα αυτών των χαρισμάτων και όχι ο κόπος.

Πως αποκτάται.

"Εράσθητι αυτής και δοξάσθητι" (Παροιμ. 4, 6). Το αγιογραφικό αυτό χωρίο χρησιμοποιεί ο Μέγας Βασίλειος, όταν ομιλεί για την απόκτηση της ταπεινώσεως. Να επιδιώκεις, λέει, την ταπείνωση σα να την έχεις ερωτευθεί. Για την απόκτηση της απαιτείται και η κατά δύναμη σωματική άσκηση. Προπαντός δε η πολύπλευρη εσωτερική άσκηση. Και να ένας τρόπος: Έλεγε Γέρων: "Συνήθισε να λες σιγά - σιγά από την καρδιά σου για τους αδελφούς: Πραγματικά αυτοί είναι ανώτεροί μου στην εκτέλεση των εντολών του Θεού. Και πάλιν: Είναι σπουδαιότεροί μου. Έτσι θα θεωρείς τον εαυτό σου κατώτερο όλων. Και θα κατοικήσει το πνεύμα του Θεού εντός σου." Ο Μ. Βασίλειος λέει κάτι πιο "τολμηρό": "Να μην υπερηφανεύεσαι ποτέ εις βάρος του άλλου ούτε ακόμα και αυτών των υπερβολικά αμαρτωλών!" Να μην επιτρέψεις, δηλαδή, ποτέ στο λογισμό σου να καυχηθεί, ότι είσαι καλύτερος και από τον χειρότερο εγκληματία! Σου κακοφαίνεται; Άρα έχεις καλή ιδέα για τον εαυτό σου! Ένας λόγος παραπάνω να εφαρμόσεις την σοφή παραίνεση του Μ. Βασιλείου. Ό Απ. Παύλος το έλεγε και το πίστευε: "Είμαι ό πρώτος αμαρτωλός του κόσμου"(Α' Τιμ. 1, 15).

(συνέχεια από το «Σχολή Πολέμου» Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη)

Τετάρτη 20 Ιανουαρίου 2010

Πέρασες το πρώτο σκαλοπάτι;


α. Όταν δεν καυχιέσαι για φυσικά χαρίσματα. Πώς θα καταλάβεις, αν ξεπέρασες τη στοιχειώδη μορφή της ταπείνωσης; Ιδού το σημείο: "Αν ο λογισμός δεν καυχάται πλέον για φυσικά προτερήματα αυτό είναι σημάδι, ότι αρχίζει να έρχεται η υγεία. Καυχάσαι με την διάνοια, ότι είσαι ρήτορας, καλλικέλαδος αηδών, ευφυής, εύρωστος, ωραίος; Μάθε, ότι είσαι ακόμα στο πρώτο σκαλοπάτι της μεγάλης κλίμακας της ταπείνωσης! Έχεις ακόμα ν’ ανεβείς χιλιάδες σκαλοπάτια.
β. Όταν υπακούς. "Ο ταπεινόνους", λέει ο όσιος μας, "θεωρεί το θέλημα του πεπλανημένο και το αποστρέφεται με βδελυγμία. Υπακούει στους διδασκάλους του, χωρίς να εξετάζει και να περιεργάζεται τη ζωή τους". Αν δεν υπακούς στον ιερέα σου, επειδή τον θεωρείς αμαρτωλό, πατάς ακόμα τό πρώτο σκαλοπάτι! Επί τη ευκαιρία: Γιατί δεν υπακούς; Από ταπείνωση ή από εγωισμό;
γ. Όταν έχεις αυτομεμψία. "Η ταπεινοφροσύνη είναι θεϊκή σκέπη, που σκεπάζει τους οφθαλμούς μας να μη βλέπουμε τα κατορθώματα μας" και έτσι ανάβει μέσα μας το θείο φως, και βλέπουμε τα σφάλματα μας. Οπότε, συνεχώς καταδικάζουμε τον εαυτό μας.Γράφει το βιβλίο της Κλίμακος: "Η οσία ταπείνωση δεν καταδικάζει τους άλλους, αλλά καταδικάζει εν διανοία συνεχώς και ειλικρινώς τον εαυτό μας" και μόνο τον εαυτό μας. Κι αυτό σημαίνει στη πράξη: Φιλονίκησες με κάποιον. Ακούτε και οι δύο σας το ίδιο κήρυγμα -ότι αιτία της φιλονικείας είναι ο εγωισμός. Αν έχεις αυτομεμψία, θα πεις: "φιλονίκησα με τον αδελφό μου, επειδή έχω εγωισμό." Αν δεν έχεις, θα πεις, "φιλονίκησε μαζί μου, επειδή έχει εγωισμό. Καλά του τα λέει ο κήρυκας!..".
Αυτομεμψία, όχι ταπεινολογία. Η αληθινή αυτομεμψία έχει μέσα της την ανόθευτη ταπείνωση. Λες: "είμαι ο χειρότερος αμαρτωλός". Αν το πιστεύεις, ό,τι και να σου πει εις βάρος σου ο άλλος, δεν εξεγείρεσαι. Σου είπε αυτό που πιστεύεις. Και αν αρχίζει να σε επαινεί, ούτε καν σε συγκινεί ο έπαινος του. Επειδή ακριβώς δεν σε εκφράζει. Αν όμως δεν πιστεύεις, ότι είσαι ο χειρότερος αμαρτωλός, ό,τι και να σου πει εις βάρος σου ο άλλος, θυμώνεις. Και αν αρχίσει να σε επαινεί, μέσα σου θα ηδονίζεσαι. Γιατί σε εκφράζουν οι έπαινοι του. Πού είναι λοιπόν η ταπείνωση σου; Ταπεινολογούσες!...
Γράφει ο μεγάλος ιατρός μας, ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: "όποιος λέει ότι οσφράνθηκε καλά την ευωδία ενός τέτοιου μύρου (δηλ. της ταπεινώσεως) και συγχρόνως, όταν ακούει επαίνους, συγκινείται κάπως η καρδιά του, ή βλέπει ότι δονείται από τη δύναμη των επαινετικών λόγων η καρδιά του, αυτός, ας μην απατάται, έχει πλανηθεί". Η καρδιά του, (κατά τον Προφήτη Ησαΐα), έχει στάχτη και αυτός νομίζει πως έχει χρυσάφι.

(συνέχεια από το «Σχολή Πολέμου» Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη)

Τα στάδια της ταπεινώσεως...


Η ταπείνωση είναι μία σκάλα με εκατομμύρια σκαλοπάτια. Το πρώτο σκαλοπάτι πατά στη γη, και το τελευταίο, αν υπάρχει, ακουμπά στον ουρανό. Το πρώτο είναι η στοιχειώδης ταπείνωση, και το τελευταίο είναι η "τελεία" ταπείνωση, που είχε η Παναγία. Η στοιχειώδης ταπείνωση περιλαμβάνει: την πίστη στον Τριαδικό Θεό, στη διδασκαλία της Γραφής και της Εκκλησίας. Να πιστεύεις δηλαδή σ’ όσα λέει το "πιστεύω" κι όχι όπως εσύ νομίζεις. Την ταπείνωση αυτή την έχουν όλοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Μετά το πρώτο σκαλοπάτι αρχίζει η γνήσια ταπείνωση, που συνεχώς ανέρχεται. Διαφορετική είναι η ταπείνωση των αρχαρίων και διαφορετική των τελείων.
"Άλλη η ταπείνωση, όταν επικρατεί ο χειμώνας των παθών, άλλη, όταν έρθει η άνοιξη των καρπών, κι άλλη, όταν έρθει το θέρος των αρετών" (Λόγος 25). Άλλη η ταπείνωση, όταν κανείς βρίσκεται στο πεδίο της καθάρσεως, άλλη, όταν βρίσκεται στο στάδιο του φωτισμού, κι άλλη στο στάδιο της θεώσεως. Την προοδευτική αυτή πορεία της ταπείνωσης την παραθέτουμε συνοπτικά, έχοντες ως οδηγό πάντοτε τον όσιο Ιωάννη της Κλίμακος Λόγος.

Πρώτο στάδιο.

"Όταν αρχίζει να ανθίζει μέσα μας, μισούμε ευθέως μετά πόνου πάσαν άνθρωπίνην δόξαν και ευφημίαν" (Λόγος 25, 8) και "υποδεχόμαστε την ατιμία με ανοικτά τα χέρια και την έναγκαλιζόμεθα ως "φάρμακο "καθαρτικό των αμαρτιών μας" (Λόγος 25, 27). Ταυτόχρονα εξορίζουμε το θυμό και την οργή.
Δεύτερο. "Η καρδία δεν περιφρονεί τους αμαρτάνοντας, ούτε και τους κατακρίνει", ακόμα και εν διανοία.
Τρίτο. "Η αναμφίβολος αμφιβολία για την ισχύ των καλών μας έργων", όπως χαρακτηριστικά λέει ο όσιος Ιωάννης, "και η συνεχής έφεση για μάθηση" γύρω από την πνευματική ζωή.
Τέταρτο. "Προχωρώντας στην πνευματική ηλικία κάθε καλό που κάνουμε το θεωρούμε μηδέν ή βδέλυγμα. Κάθε μέρα πού περνά, νοιώθουμε πως αυξάνεται το βάρος των αμαρτιών μας, εξαιτίας των κρυφών και ασυναίσθητων αμαρτιών και αμελειών, που σκορπίζουν τον πλούτο της ψυχής. Το δε πλήθος των χαρισμάτων που χορηγεί ο Θεός το βλέπουμε σαν αιτία μεγαλύτερης τιμωρίας, γιατί δε μας αξίζει. (Λόγος 26, 28).
Πέμπτο. Εισήλθες στην τροχιά της τελείας ταπείνωσης. "Θα γνωρίσεις ότι απέκτησες μέσα σου την οσία αυτή ουσία, από τον κατακλυσμό του αρρήτου φωτός και τον απερίγραπτο έρωτα της προσευχής".

«Σχολή Πολέμου» Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

...αρετή

"Η κατ΄εξοχήν αρετή είναι το να υπομένεις αγόγγυστα κάθε θλίψη και δοκιμασια με πίστη στο Θεό. Και να θεωρείς τους άλλους ότι είναι καλύτεροι από εσένα."

γέρ. Γερμανός Σταυροβουνιώτης

Προσοχή και Προσευχή...


Αλλά και η διαγωγή μας, όσο βρισκόμαστε μέσα στο ναό, ας είναι η πρέπουσα, όπως αρμόζει σε άνθρωπο που βρίσκεται μπροστά στο Θεό. Να μην ασχολούμαστε με άσκοπες συζητήσεις, μα να στεκόμαστε με φόβο και τρόμο, με προσοχή και προθυμία, με το βλέμμα στραμμένο στη γη και την ψυχή υψωμένη στον ουρανό. Γιατί έρχονται πολλοί στην εκκλησία, επαναλαμβάνουν μηχανικά ψαλμούς και ευχές, και φεύγουν, δίχως να ξέρουν τι είπαν. Τα χείλη κινούνται, αλλά τ’ αυτιά δεν ακούνε. Εσύ δεν ακούς την προσευχή σου, και θέλεις να σε εισακούσει ο Θεός; Γονάτισα, λες· αλλά ο νους σου πετούσε μακριά. Το σώμα σου ήταν μέσα στην εκκλησία και η ψυχή σου έξω. Το στόμα έλεγε την προσευχή και ο νους μετρούσε τόκους, συμβόλαια, συναλλαγές, χωράφια, κτήματα, συναναστροφές με φίλους. Κι όλα αυτά συμβαίνουν, γιατί ο διάβολος είναι πονηρός· ξέρει πως την ώρα της προσευχής κερδίζουμε πολλά, γι’ αυτό τότε επιτίθεται με μεγαλύτερη σφοδρότητα.
Άλλες φορές είμαστε ξαπλωμένοι στο κρεβάτι, και τίποτα δεν σκεφτόμαστε· ήρθαμε όμως στην εκκλησία να προσευχηθούμε, και ο διάβολος μας έβαλε ένα σωρό λογισμούς, ώστε καθόλου να μην ωφεληθούμε. Αν, αλήθεια, ο Θεός σου ζητήσει λόγο για την αδιαφορία ή και την ασέβεια που δείχνεις στις λατρευτικές συνάξεις, τι θα κάνεις; Να, την ώρα που Αυτός σου μιλάει, εσύ, αντί να προσεύχεσαι, έχεις πιάσει κουβέντα με τον διπλανό σου για πράγματα ανώφελα. Και όλα τ’ άλλα αμαρτήματά μας αν παραβλέψει ο Θεός, τούτο φτάνει για να στερηθούμε τη σωτηρία. Μην το θεωρείς μικρό παράπτωμα.
Για να καταλάβεις, τη βαρύτητά του, σκέψου τι γίνεται στην ανάλογη περίπτωση των ανθρώπων. Ας υποθέσουμε ότι συζητάς μ’ ένα επίσημο πρόσωπο ή μ’ έναν εγκάρδιο φίλο σου. Και ενώ εκείνος σου μιλάει, εσύ γυρίζεις αδιάφορα το κεφάλι σου και αρχίζεις να κουβεντιάζεις με κάποιον άλλο. Δεν θα προσβληθεί ο συνομιλητής σου απ’ αυτή την απρέπειά σου; Δεν θα θυμώσει; Δεν θα σου ζητήσει το λόγο;
Αλίμονο! Βρίσκεσαι στη θεία Λειτουργία, κι ενώ το βασιλικό τραπέζι είναι ετοιμασμένο, ενώ ο Αμνός του Θεού θυσιάζεται για χάρη σου, ενώ ο ιερέας αγωνίζεται για τη σωτηρία σου, εσύ αδιαφορείς. Την ώρα που τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ σκεπάζουν τα πρόσωπά τους από δέος και όλες οι ουράνιες δυνάμεις μαζί με τον ιερέα παρακαλούν το Θεό για σένα, τη στιγμή που κατεβαίνει από τον ουρανό η φωτιά του Αγίου Πνεύματος και το αίμα του Χριστού χύνεται από την άχραντη πλευρά Του μέσα στο άγιο Ποτήριο, τη στιγμή αυτή η συνείδησή σου, άραγε, δεν σε ελέγχει για την απροσεξία σου;
Σκέψου, άνθρωπε μου, μπροστά σε Ποιον στέκεσαι την ώρα της φρικτής μυσταγωγίας και μαζί με ποιους –με τα Χερουβείμ, με τα Σεραφείμ, με όλες τις ουράνιες δυνάμεις. Αναλογίσου μαζί με ποιους ψάλλεις και προσεύχεσαι. Είναι αρκετό για να συνέλθεις, όταν θυμηθείς ότι, ενώ έχεις υλικό σώμα, αξιώνεσαι να υμνείς τον Κύριο της κτίσεως μαζί με τους ασώματους αγγέλους.
Μη συμμετέχεις, λοιπόν, στην ιερή εκείνη υμνωδία με αδιαφορία. Μην έχεις στο νου σου βιοτικές σκέψεις. Διώξε κάθε γήινο λογισμό και ανέβα νοερά στον ουρανό, κοντά στο θρόνο του Θεού. Πέταξε εκεί μαζί με τα Σεραφείμ, φτερούγισε μαζί τους, ψάλε τον τρισάγιο ύμνο στην Παναγία Τριάδα.

Άγιος Ιω. Χρυσόστομος

Η αμφίεσή μας...


Μα και η ενδυμασία μας στο ναό να είναι καλή από κάθε πλευρά. Να είναι κόσμια και όχι εξεζητημένη. Γιατί το κόσμιο είναι σεμνό, ενώ το εξεζητημένο είναι άσεμνο. Αυτό ακριβώς μας παραγγέλλει και ο απόστολος Παύλος, όταν λέει: «Θέλω να προσεύχονται οι άνδρες σε κάθε τόπο, σηκώνοντας προς τον ουρανό χέρια όσια, χωρίς οργή και δισταγμό ολιγοπιστίας. Επίσης, και οι γυναίκες να προσεύχονται με αμφίεση σεμνή, στολίζοντας τον εαυτό τους με σεμνότητα και σωφροσύνη, όχι με περίτεχνες κομμώσεις και χρυσά κοσμήματα ή μαργαριτάρια ή ενδύματα πολυτελή, αλλά με ό,τι ταιριάζει στις γυναίκες που λένε ότι σέβονται το Θεό, δηλαδή με καλά έργα» (Α’ Τιμ. 2:8-10).
Αν, λοιπόν, απαγορεύει στις γυναίκες εκείνα που είναι απόδειξη πλούτου, πολύ περισσότερο απαγορεύει όσα κινούν την περιέργεια, όπως τα φτιασίδια, το βάψιμο των ματιών, το κουνιστό βάδισμα, τα παράξενα ρούχα και τα παρόμοια. Τι λες, γυναίκα; Έρχεσαι στο ναό να προσευχηθείς, και στολίζεσαι με χρυσαφικά και χτενίζεσαι επιτηδευμένα; Μήπως ήρθες για να χορέψεις; Μήπως για να λάβεις μέρος σε γαμήλια γιορτή; Εκεί έχουν θέση τα χρυσαφικά και οι πολυτέλειες· εδώ δεν χρειάζεται τίποτα απ’ αυτά. Ήρθες να παρακαλέσεις το Θεό για τις αμαρτίες σου. Τι στολίζεις, λοιπόν, τον εαυτό σου; Αυτή η εμφάνιση δεν είναι γυναίκας που ικετεύει. Πώς μπορείς να στενάξεις, πώς μπορείς να δακρύσεις, πώς μπορείς να προσευχηθείς με θέρμη, έχοντας τέτοια αμφίεση; Θέλεις να φαίνεσαι ευπρεπής; Φόρεσε το Χριστό και όχι το χρυσό. Ντύσου την ελεημοσύνη, τη φιλανθρωπία, τη σωφροσύνη, την ταπεινοφροσύνη. Αυτά αξίζουνπερισσότερο απ’ όλο το χρυσάφι. Αυτά και την ωραία την κάνουν ωραιότερη και την άσχημη την ομορφαίνουν. Να ξέρεις, γυναίκα, πως, όταν στολιστείς πολύ, γίνεσαι πιο αισχρή κι από τη γυμνή,γιατί έχεις αποβάλει πια την κοσμιότητα.

Άγιος Ιω. Χρυσόστομος

Η προσέλευσή μας στο ναό...


Σας παρακαλώ, λοιπόν, και σας ικετεύω, ας προτιμάτε από οποιαδήποτε άλλη ασχολία και φροντίδα τον εκκλησιασμό. Ας τρέχουμε πρόθυμα, όπου κι αν βρισκόμαστε, στην εκκλησία. Προσέξτε, όμως, κανείς να μην μπει στον ιερό αυτό χώρο, έχοντας βιοτικές φροντίδες ή περισπασμούς ή φόβους. Αλλά αφού τ’ αφήσουμε όλα τούτα έξω, στις πύλες του ναού, τότε ας περάσουμε μέσα. Γιατί ερχόμαστε στα ανάκτορα των ουρανών, πατάμε σε τόπους που αστράφτουν. Ας διώξουμε από την ψυχή μας πρώτα-πρώτα τη μνησικακία, για να μην κατακριθούμε, ότανπαρουσιαστούμε μπροστά στο Θεό και προσευχηθούμε λέγοντας: «Πάτερ ημών... άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών».
Διαφορετικά, πώς θέλεις να φανεί ο Δεσπότης Χριστός γλυκός και πράος απέναντί σου, αφού εσύ γίνεσαι στον συνάνθρωπό σου σκληρός και δεν τον συγχωρείς; Πώς θα μπορέσεις να υψώσεις τα χέρια σου στον ουρανό; Πώς θα κινήσεις τη γλώσσα σου σε λόγια προσευχής; Πώς θα ζητήσεις συγγνώμη; Ακόμα κι αν θέλει ο Θεός να συγχωρήσει τις αμαρτίες σου, δεν Τον αφήνεις εσύ, επειδή δεν συγχωρείς τον πλησίον σου.

Άγιος Ιω. Χρυσόστομος

Τρίτη 19 Ιανουαρίου 2010

Ακηδία...


"Ακηδία είναι η πνευματική παραλυσία των δυνάμεων της ψυχής (ο πνευματικός λήθαργος) με συνέπεια την αδιαφορία για κάθε πνευματικό αγώνα, όπως προσευχή, νηστεία και γενικά αδράνεια ως προς την πιστή τήρηση της ζωής του Ευαγγελίου.
Αυτή η ψυχική ακηδία αντανακλά τα συμπτώματά της και στο σώμα αφού ο άνθρωπος αποτελεί ενιαία ψυχοσωματική ύπαρξη, ώστε να εννοούμε την ακηδία σαν ψυχοσωματική αδυναμία και αποχαύνωση.
Ας προσέξουμε διότι η ακηδία είναι πνευματική ή δαιμονική κατάσταση και δεν πρέπει να μας οδηγήσει στη σκέψη "όταν έχω όρεξη θα ξαναβρώ τον εαυτό μου" διότι η αναβολή θα σε ρίξει ακόμη πιο κάτω και πιο μακριά από το Θεό. Η λύση είναι η προσευχή (αναζήτηση της βοήθειας του Θεού) και η ταχεία ανόρθωση όπως-όπως μέχρι να ξαναβρούμε τη ρέγουλά μας!
Αν θέλουμε τώρα την αιτιολογία και τις συνέπειες της ακηδίας ας ανατρέξουμε στον13ο Λόγο τους Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος. Εκεί αναφέρει ότι μια από τις ολέθριες συνέπειές της είναι η ανυπακοή προς τον πνευματικό πατέρα..."

από π. Αν.

...πίστη

"Η τέλεια πίστη είναι ισχυρός πύργος.
Και ο Χριστός μεταμορφώνεται σε ό,τι χρειάζεται εκείνος που πιστεύει!"

Αγ. Μάρκος ασκητής

Ελεημοσύνη...


Η ελεημοσύνη ονομάζεται από τον ιερό Χρυσόστομο, βασίλισσα των αρετών.
Διότι αυτή οδηγεί στους ανθρώπους στις αψίδες του ουρανού. Με την ελεημοσύνη τονίζει ο Iερός Πατήρ, ό,τι δίνουμε αισθητά, το λαμβάνουμεπνευματικά . Προσφέρουμε χρήματα και κερδίζουμε παράδεισο! Εμείς καταλύουμε την πείνα του φτωχού και η ελεημοσύνη μας καταλύει την οφειλή των αμαρτιών μας. Και μην πει κανείς δεν έχω λεφτά... Διότι ο Χριστός επαίνεσε τη χήρα που έριξε τα δύο λεπτουδάκια! Άλλωστε ελεημοσύνη είναι και το να πεις μια καλή κουβέντα και να παρηγορήσεις αυτόν που το έχει ανάγκη. Και τόσοι άνθρωποι γύρω μας το ζητούνε σήμερα...
Ελεημοσύνη είναι και το να σε βλάψει κάποιος και εσύ να τον συγχωρήσεις αμέσως έτσι ώστε να μηνπαραδοθείτε και οι δύο στα σαγόνια του πονηρού...

Λίγες σκέψεις για τη θέληση...


Θέλω!

Ποιά ακαταγώνιστη δύναμη προέρχετε από τη λέξη αυτή! Μ' αυτήν τα αδύνατα γίνονται δυνατά... Όταν βλέπει κανείς τις Άλπεις χιονοσκέπασμένες και παγωμένες, χωρίς να θέλει σχεδόν φωνάζει: "Αδύνατον να τις περάσει κανείς".
Ο Αννίβας όμως και ο Ναπολαίων είπαν μέσα τους: "Θέλω να τις περάσω. Πρέπει... Θα τις περάσω". Και τις πέρασαν με ολόκληρα στρατεύματα!
...Η θέληση μας δεν είναι αρκετά σταθερή και τούτο είναι η αιτία όλων σχεδών των ελαττωμάτων μας. Αν ήταν σταθερότερη, γρηγορότερα θα γινόμασταν τέλειοι.
...Η ισχυρή θέληση δεν είναι δώρο από τον ουρανό, που το βρίσκουμε από το ξεκίνημα της ζωής μας, αλλά είναι θησαυρός πολύ σπάνιος, που καθένας από εμάς έχει χρέος να τον εξαγοράσει με εντατικές προσπάθειες.
...Η θέληση μοιάζει με σπόρο σπαρμένο στην ψυχή σου. Αν τον περιποιηθείς, αν τον βοηθήσεις στην ανάπτυξή του, θα γίνει δέντρο δυνατό, που θα αντιπαλεύει με όλες τις καταιγίδες. Αλλά αν τον παραμελήσεις θα τον φάνε τα έντομα των μικρών ελαττωμάτων σου και θα τον καταστρέψουν.
...Το πείσμα και η ισχυρογνωμοσύνη δεν είναι εκδήλωση σιδερένιας θελήσεως. Νέος με θέληση στην πραγματική σημασία της λέξεως είναι εκείνος, που μπορεί να κυβερνά τις εκφράσεις του προσώπου του, τα μάτια του, τ' αυτιά του και το στομάχι του.
...Να εξασκείς τον εαυτό σου κάθε μέρα σε μια μικρή άρνηση και σε λίγα χρόνια θα έχεις σταθερή θέληση σαν βράχο. Η ισχυρή θέληση απαιτεί πολυάριθμες μικρές προσπάθειες. Δεν είναι αρκετή μία απόφαση, έστω κι αν παίρνεται με μεγάλο ενθουσιασμό.
...Ποιό είναι αυτό που εκμηδενίζει τη θέληση τόσο οικτρά; Η πολύ άνετη ζωή. Νέος που προστατεύεται απ' όλες τις δυσκολίες της ζωής, που δεν έχει παρά να εκφράζει επιθυμίες, για να αποκτήσει ό,τι θέλει, που δεν πρέπει να στερήσει τον εαυτό του από τίποτα και που δεν έχει ασκηθεί στην υπακοή...

Από το βιβλίο του T.Toth ''Η πιο υπέροχη νίκη'', Εκδόσεις "Φως-ΧΕΕΝ", (σελ.121-136)